Öncelikle şunu ifade etmek gerekir ki; dünyada gelmiş geçmiş insanlar içinde bizim Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) ve diğer Peygamberler'den başka mükemmel insan yoktur.

Her mükemmel saydığımız bir insanın (bu veli diye nitelendirdiğimiz Allah dostları bile olsa) mutlaka kusurları vardır. Onun için bir insanı överken veya örnek alırken mutlaka bu kriteri göz önünde bulundurup, Mevlana-i Celalettin-i Rumi'nin de dediği gibi: “Duvara dayanma yıkılır, insana dayanma ölür.” düsturuyla hareket edip en sağlam dayanağın Allah olduğunu gözden ırak tutmayarak adımımızı sağlam bir şekilde atmamız gerekir. Mükemmelliği insanda görenlere Hz. Ömer(ra)'den bir kıssa:

Hz. Ömer (r.a.) Bir kimseyi methü sena etmeye başlayan insana üç şeyi yani;

-Sen onunla hiç komşuluk, hiç yolculuk, hiç ticaret (alışveriş) yaptın mı? diye sorar

Muhatap olduğu insan üçünü de yapmadığını söyleyince;

-Zannedersem sen onu mescidde Kur'an okurken veya Kur'an okunurken başını salladığını gördün.

-Evet ya Ömer! Benim gördüğüm öyle idi.

-Öyleyse medihte (övgüde) bulunma! Zira ihlas, kulun boynunda değildir.” buyurdu

Burada Hz. Ömer (r.a.)'ın verdiği ölçü, (kriter) kişinin Kur'an okumasına, namazına, niyazına, ibadetine, şahsi ibadet, itaat ve taatlarına değil, (çünkü bunlar da bir menfaat karşılığı yapılır. Allah cennet ve cehennemi yaratmasa kaç kişi sırf yaratıldığına şükür için namaz kılar? bir düşünün veya Allah itaat ve ibadet edin diye emretmese.) Kişinin fiiline, beşeri münasebetlerine, kendisinden başkasıyla yaşadığı toplum içindeki ilişkilerine göre kanaat sahibi olmak icap ettiğini vurgulamakta ve kişinin iç dünyasının (sahsiyetinin) şahsi işlerinden ziyade cemiyet içindeki davranışlarında ortaya çıkacağı belirtilmektedir.

Konumuzu net olarak Allah'ın Ayet'i ve Peygamberimiz (sav)'in şu Hadis-i Şerifi'yle noktalayalım.

Ebu Bekre(ra)'dan “Bir kimse Hz. Peygamber (sav)'in yanında diğer bir kimseyi övmüştü. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) defalarca: “Yazık ettin, yazık ettin, arkadaşının boynunu vurdun, arkadaşının boynunu vurdun” buyurdu. Arkasından: “Sizden biriniz mutlaka kardeşini övecekse ve bu kimseyi öyle biliyorsa: Falan kimseyi şöyle sanmaktayım ama onun hesabını görecek olan Allah'tır. Ben Allah'a karşı kimseyi temize çıkaramam.” desin” buyurdu demiştir. (müttefeğun Aleyh- Hadis No:1966)

Cenab-ı Hak insan için : “Kahrolası insan, o ne kadar nankördür” (Abese 17) Biz emaneti, göklere, yere ve dağlara teklif ettik de onlar bunu yüklenmekten çekindiler, (sorumluluğundan) korktular. Onu insan yüklendi. Doğrusu o çok zalim, çok cahildir. (Ahzap 72) buyurduğuna göre;